บทที่ 6 ผังงาน


ผังงาน
การเขียนอธิบายขั้นตอนวิธีการทำงานในลักษณะของรูปภาพ ประโยชน์ของผังงานใช้สำหรับช่วยในการพัฒนาลำดับขั้นตอนวิธีการแก้ไขปัญหา ทำให้สามารถเห็นลำดับของขั้นตอนวิธีการทำงานได้อย่างชัดเจนกว่าการอธิบายในลักษณะข้อความ

สัญญาลักษณ์สำหรับการเขียนผังงาน
Ø จุดเริ่มต้นและจุดสิ้นสุดของผังงาน
ใช้รูปสี่เหลี่ยมมุมมน ภายในสัญลักษณ์มีคำอธิบาย โดยใช้คำว่า START หรือ
BEGINสำหรับจุดเริ่มต้น และคำว่า STOP หรือ END สำหรับจุดสิ้นสุดของผังงาน

Ø การกำหนดค่า การคำนวณและการประมวลผล
ใช้สัญลักษณ์รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า โดยมีคำอธิบายลักษณะการทำงานอยู่ภายในรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า สัญลักษณ์นี้มีทั้งทิศทางเข้าและทิศทางออก โดยมีเพียง 1 ทิศทางเท่านั้น

Ø การรับข้อมูลเข้าและการนำข้อมูลออก
การรับข้อมูลเข้าและการนำข้อมูลออก กรณีไม่กำหนดอุปกรณ์สำหรับการนำข้อมูลเข้าและออก สัญลักษณ์ที่ใช้คือ สี่เหลี่ยมด้านขนาน ภายในสัญลักษณ์ใช้คำอธิบาย Read Input หรือรับค่า สำหรับการรับข้อมูลเข้า และใช้คำอธิบาย Write Output หรือแสดงค่า สำหรับการนำข้อมูลออก สัญลักษณ์นี้มีทิศทางเข้าและออก อย่างละ 1 ทิศทาง

Ø การรับข้อมูลเข้าทางแป้นพิมพ์
สัญลักษณ์ของผังงานที่ใช้สำหรับการรับข้อมูลเข้าทางแป้นพิมพ์ ภายในสัญลักษณ์คือ ตัวแปรที่ใช้สำหรับรับค่าข้อมูลที่รับเข้ามาทางแป้นพิมพ์  สัญลักษณ์นี้สำหรับการรับข้อมูลเข้าจากแป้นพิมพ์ มีทิศทางเข้าและทิศทางออก อย่างละ 1 ทิศทาง
Ø การแสดงผลข้อมูลออกทางจอภาพ
สัญลักษณ์สำหรับการแสดงผลข้อมูลออกทางจอภาพของผังงาน โดยข้อมูลที่ต้องการให้แสดงผลออกทางจอภาพ จะอยู่ภายในสัญลักษณ์นี้ สัญลักษณ์นี้สำหรับการแสดงผลข้อมูลออกทางจอภาพ มีทิศทางเข้าและทิศทางออก อย่างละ 1 ทิศทาง

Ø การแสดงผลข้อมูลออกทางเครื่องพิมพ์
สัญลักษณ์สำหรับการแสดงผลข้อมูลออกทางเครื่องพิมพ์ของ ผังงาน โดยข้อมูลที่ต้องการให้แสดงผลออกทางเครื่องพิมพ์ จะอยู่ภายในสัญลักษณ์นี้ สัญลักษณ์นี้สำหรับการแสดงผลข้อมูลออกทางเครื่องพิมพ์ มีทิศทางเข้าและทิศทางออก อย่างละ 1 ทิศทาง

Ø การตัดสินใจ
สัญลักษณ์การตัดสินใจ ใช้สำหรับการตรวจสอบเงื่อนไข เพื่อตัดสินใจเลือกกระทำขั้นตอนการทำงานที่ต้องทำเป็นลำดับถัดไป สัญลักษณ์ของผังงานที่ใช้สำหรับการตัดสินใจใช้รูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน โดยมีเงื่อนไขอยู่ภายในสัญลักษณ์ สัญลักษณ์การตัดสินใจมีการใช้งานในผังงานที่มีการทำงานแบบเลือกทำ และการทำงานแบบทำซ้ำ
Ø การแสดงทิศทางการทำงานของผังงาน
การแสดงทิศทางของขั้นตอนการทำงานของผังงาน ใช้ลูกศรสำหรับการบอกทิศทางของขั้นตอนการทำงาน การใช้ลูกศรแสดงทิศทางของขั้นตอนการทำงานนิยมเขียนจากด้านบนลงด้านล่าง หรือจากด้านซ้ายไปด้านขวา
Ø จุดต่อภายในหน้าเดียวกัน
สัญลักษณ์จุดต่อภายในหน้าเดียวกัน ใช้สำหรับการเชื่อมการทำงานของผังงานที่อยู่ในหน้าเดียวกัน สัญลักษณ์จุดต่อภายในหน้าเดียวกันใช้สัญลักษณ์ของวงกลม ภายในวงกลมระบุหมายเลขของจุดที่ต้องการต่อเชื่อมถึงกัน 
Ø จุดต่อระหว่างหน้า
สัญลักษณ์จุดต่อระหว่างหน้าของผังงานใช้สัญลักษณ์รูปห้าเหลี่ยม สัญลักษณ์จุดต่อระหว่างหน้าใช้สำหรับเชื่อมการทำงานของผังงานที่อยู่ต่างหน้ากัน ภายในสัญลักษณ์ระบุหมายเลขของจุดที่ต้องการต่อเชื่อมถึงกัน จุดต่อแต่ละจุดต้องมีคู่ที่ต้องการเชื่อมถึงกันเสมอ
ลักษณะการเขียนผังงาน
       ลักษณะผังงานที่ดี ควรมีลักษณะดังนี้
1. ทุกผังงานต้องมีจุเริ่มต้นและจุดสิ้นสุดเพียงอย่างล่ะ 1 แห่งเท่านั้น
2. ทุกสัญญาลักษณ์ของผังงานต้องมีลูกศรชี้ทิศทางเข้าและลูกศรชี้ทิศทางออกอย่างล่ะ 1 ลูกศร
3. สัญลักษณ์จุดเริ่มต้นมีเฉพาะลูกศรชี้ทิศทางออก
4. สัญลักษณ์การตัดสินใจมีลูกศรชี้ทิศทางเข้า 1 ทิศทางมีลูกศรชี้ทิศทางออก 2 ทิศทาง
5. ทิศทางของลำดับขั้นตอนของการทำงานนิยมเขียนจากบนลงล่าง หรือจากซ้ายไปขวา
6. เส้นของลูกศรที่บอกทิศทางของลำดับขั้นตอนวิธีการทำงานไม่ควรเขียนตัดกัน หรือทับกัน
7. ไม่ควรเขียนเส้นของลูกศรเพื่อทำการเชื่อมโยงลำดับขั้นตอนที่อยู่ห่างกันมาก
8. การเขียนผังงานในส่วนของการกำหนดค่า หรือการคำนวณค่านิยมใช้เครื่องหมายลูกศรแทนการใช้เครื่องหมายเท่ากับ